… czyli SKARBY I ŁOSIE
Grupa studentów Politechniki Krakowskiej pod opieką naukową architekta udała się na tereny Beskidu Niskiego aby poznawać teren i przeprowadzić inwentaryzację drewnianych zabudowań. Dziedzictwo architektury drewnianej Beskidu Niskiego jest wysoce zagrożone z powodu małej świadomości oraz nawarstwień i konfliktów wynikających z przeszłości. Zabudowa drewniana zniknie z Beskidu Niskiego jeśli nic nie zrobimy! Okolice te posiadają piękne drewniane prywatne domki jednorodzinne zachowane w stylu wsi łemkowskiej, jak również monumentalne cerkwie grekokatolickie.
Wakacyjny obóz w ramach projektu SKARBY I ŁOSIE to element Programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wolontariat dla dziedzictwa.
Wolontariuszom pracującym w Uściu Gorlickim pogoda dopisywała, były idealne warunki na inwentaryzację zabudowy we wsiach: Ropki, Kwiatoń, Nowica i Kunkowa.
„Na miejscu wykonywaliśmy zdjęcia, szkice i pomiary reliktów kulturowych; cerkwi, kapliczek i drewnianych chat. (…) Analizowaliśmy układ urbanistyczny wsi, rysowaliśmy szkice architektury a także malowaliśmy piękne krajobrazy. Beskid Niski ma ogromny potencjał jeśli chodzi o tereny zielone. Dodatkowym i ciekawym doświadczeniem była rozmowa z mieszkańcami tychże okolic, którzy przybliżyli nam jak układ urbanistyczny wyglądał a także jak wcześniej funkcjonowały te wsie. Udało nam się także wejść do środka jednej z cerkwi – św. Paraskewy zachowanej w stylu zachodnio-łemkowskim. Ku naszemu zdziwieniu pomimo tak dobrego stanu technicznego nie przeszła ona żadnej konserwacji. W ramach przerwy udaliśmy się do pobliskiego prywatnego muzeum łemkowskiego gdzie mogliśmy poznać tutejszy styl ubierania się a także historię miejsca czy wyrobu ropy naftowej.
Niepokojącym zjawiskiem tego terenu jest fakt, że buduje się coraz więcej nowych, współczesnych budynków, które zaczynają wręcz przytłaczać piękną zabytkową zabudowę. Dodatkowo można zauważyć, że zabudowa ta powoli zaczyna znikać na tle tak dużych obszarów zielonych, gdyż jest ona opustoszała i często nie podlega konserwacji.(…)
Zainteresowanie osób przyjezdnych zabudową tych okolic wyzwala zainteresowanie mieszkańców – mieszkańcy widzą, że coś się dzieje i te zabytki, które mogłoby się wydawać nie mają znaczenia, tego znaczenia nabierają. A przecież są skarbami tamtych miejscowości, trzeba je chronić, aby kolejne pokolenia mogły uczyć się o historii tych miejsc. Można to uzyskać promując turystycznie te miejsca poprzez robienie pięknych zdjęć umieszczanych na pocztówkach czy eksponowanie zabudowy drewnianej a także tworzenie szlaków turystycznych dla osób aktywnych.
Wracając do Krakowa dzieliliśmy się wrażeniami z naszego pobytu, omawialiśmy wykonane zadania i zastanawialiśmy się jak można turystycznie wypromować ten region. (…)
Przygotujemy publikację elektroniczną z wykorzystaniem nagrań, rysunków, fotografii, questów i przekażemy te materiały instytucjom działającym na tym terenie i samorządom.
Nasza obecność, zainteresowanie tematem oraz działania powinny podnieść świadomość i zwrócić uwagę mieszkańców na to jak ważne znaczenie dla nich i całego dziedzictwa kultury jest to, aby zatrzymać proces niszczenia reliktów zabudowy.
Nasz pobyt w Uściu Gorlickim był bardzo udany. Zobaczyliśmy przepiękne regiony Beskidu Niskiego, psychicznie odpoczęliśmy od dopiero co zakończonej sesji. Mamy nadzieję, że nasz „Wolontariat dla dziedzictwa” przyniesie efekty.” Karolina Pletty
Od czerwca do końca listopada 2016 Fundacja „Zawsze Warto” realizuje projekt edukacyjny pn. SKARBY I ŁOSIE. Pomysłodawcą i Opiekunem merytorycznym projektu jest Pani dr inż. arch. Hanna Hrehorowicz-Gaber – opiekun Koła Naukowego „Młoda Urbanistyka” Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej.
Kolejny wyjazd wolontariuszy zaplanowano na październik.
Dofinansowano w ramach Programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wolontariat dla dziedzictwa
